domingo, 22 de maio de 2016

QUAL YE L’OURIGE DE LA LHÉNGUA MIRANDESA?


CARLOS FERREIRA 
La lhéngua mirandesa ben dun de ls remanses que se formórun na Península Eibérica zde l lhatin, l remanse d’adonde bieno la família de lhénguas stur-lhionesas – adonde la lhéngua mirandesa ten la sue pousada -, faladas, zde ls seclos VI-VIII, ne l reino de Lhion tirando la region galhegopertuesa. Zde la formacion de Pertual, i specialmente zde l seclo XVI, la lhéngua mirandesa arressaiou por caminos que le dórun caratelísticas mui sues ne l juntouro de las lhénguas stur-lhionesas, anque sien arrenegar la sue perténcia a essa família de lhénguas.

Lhembramos inda que, para alhá de l lhatin, outras lhénguas contribuírun pa la formaçon de l stur-lhionés, ampeçando pula lhéngua falada puls pobos que tenien assento na region, mesmo antes de la chegada de ls romanos, ls Stures i, ne l causo particular de la Tierra de Miranda, ls Zoelas. Apuis de ls romanos tamien por esta region passórun Suebos, Bisigodos i Árabes, que fúrun deixando las sues marcas, anque muito mais pequeinhas.

L stur-lhionés fui la lhéngua falada ne l reino de Lhion, zde la sue ourige, tirando la zona galhegopertuesa. Nesse tiempo era la lhéngua de la corte i de ls mosteiros, screbida an milhares de documientos até als seclos XIII-XIV. Era, por esso, ua lhéngua de cultura i jurídica, seguida pulas anstituiçones, percipalmente puls mosteiros cumo l de Moreiruola, cerca de Çamora, i de San Martin de Castañeda an Sanábria.

Zde la sue fundaçon, la raia política de Pertual nun bate cierto cula raia lhenguística. To la bida se falou outra lhéngua an Pertual, para alhá de l pertués: la lhéngua mirandesa. Puode mesmo dizir-se que ua parte amportante de la nobreza eissencial a la formaçon de Pertual, cumo ls “Bragançãos”, i ls própios príncipes D. Teresa i sou filho D. Fonso Anriques, éran tamien falantes de stur-lhionés. An cuncluson: la lhéngua mirandesa ye, cun to la rezon i proua, ua lhéngua de Pertual, eilemiento eissencial de la sue stória, la sue cultura, la sue eidentidade i la sue esisténça.

Sem comentários:

Enviar um comentário